การแสดงผลงานจัดได้ว่าเป็นขั้นตอนสำคัญอีกประการหนึ่งของการทำโครงงานเรียกได้ว่าเป็นงานขั้นตอนสุดท้ายของการทำโครงงานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็นการแสดงผลิตผลของ ความคิด และการปฏิบัติการทั้งหมดที่ผู้ทำโครงงานได้ทุ่มเวลาไป และเป็นวิธีการที่จะทำให้ ผู้อื่นรับรู้และเข้าใจถึงผลงานนั้น มีผู้กล่าวกันว่าการวางแผน ออกแบบเพื่อจัดแสดง ผลงานนั้นมีความสำคัญเท่าๆกับการทำโครงงานนั้นเอง ผลงานที่ทำจะดียอดเยี่ยมเพียงใด แต่ถ้าการจัดแสดงผลงานทำได้ไม่ดี ก็เท่ากับไม่ได้ แสดงถึงความยอดเยี่ยมของผลงานนั้นด้วย
การจัดแสดงและการนำเสนอผลงาน
การแสดงผลงานนั้นอาจทำได้หลายรูปแบบต่างๆ กัน เช่น การแสดงในรูปนิทรรศการ ซึ่งมีทั้งการจัดแสดงและการอธิบายด้วยคำพูด หรือในรูปแบบของการจัดแสดงโดยไมีมีการอธิบายประกอบ หรือในรูปของการรายงานปากเปล่า ไม่ว่าการแสดงผลงานจะอยู่ในรูปแบบใด ควรจะจัดให้ครอบคลุมประเด็นสำคัญดังต่อไปนี้
- ชื่อโครงงาน ชื่อผู้ทำโครงงาน ชื่อที่ปรึกษา
- คำอธิบายถึงเหตุจูงใจในการทำโครงงานและความสำคัญของโครงงาน
- วิธีการดำเนินการโดยเลือกเฉพาะขั้นตอนที่เด่นและสำคัญ
- การสาธิตหรือแสดงผลที่ได้จากการทดลอง
- ผลการสังเกตและข้อมูลเด่นๆ ที่ได้จากการทำโครงงาน
การจัดแสดงและการนำเสนอผลงาน
การแสดงผลงานนั้นอาจทำได้หลายรูปแบบต่างๆ กัน เช่น การแสดงในรูปนิทรรศการ ซึ่งมีทั้งการจัดแสดงและการอธิบายด้วยคำพูด หรือในรูปแบบของการจัดแสดงโดยไมีมีการอธิบายประกอบ หรือในรูปของการรายงานปากเปล่า ไม่ว่าการแสดงผลงานจะอยู่ในรูปแบบใด ควรจะจัดให้ครอบคลุมประเด็นสำคัญดังต่อไปนี้
- ชื่อโครงงาน ชื่อผู้ทำโครงงาน ชื่อที่ปรึกษา
- คำอธิบายถึงเหตุจูงใจในการทำโครงงาน และความสำคัญของโครงงาน
- วิธีการดำเนินการโดยเลือกเฉพาะขั้นตอนที่เด่นและสำคัญ
- การสาธิตหรือแสดงผลที่ได้จากการทดลอง
- ผลการสังเกตและข้อมูลเด่นๆ ที่ได้จากการทำโครงงาน
ในการจัดนิทรรศการโครงงานนั้น ควรคำนึงถึงสิ่งต่างๆ ต่อไปนี้
- ความปลอดภัยของการจัดแสดง
- ความเหมาะสมกับเนื้อที่จัดแสดง
- คำอธิบายที่เขียนแสดงควรเน้นประเด็นสำคัญ และสิ่งที่น่าสนใจเท่านั้น โดยใช้ข้อความกะทัดรัด ชัดเจน และเข้าในง่าย
- ดึงดูดความสนใจผู้เข้าชม โดยใช้รูปแบบการแสดงที่น่าสนใจ ใช้สีที่สดใส เน้นจุดที่สำคัญหรือใช้วัสดุต่างประเภทในการจัดแสดง
- ใช้ตาราง และรูปภาพประกอบ โดยจัดวางอย่างเหมาะสม
- สิ่งที่แสดงทุกอย่างต้องถูกต้อง ไม่มีการสะกดผิดหรืออธิบายหลักการที่ผิด
- ในกรณีที่เป็นสิ่งประดิษฐ์ สิ่งนั้นควรอยู่ในสภาพที่ทำงานได้อย่างสมบูรณ์
การประเมินผลโครงงาน
เกณฑ์ในการให้คะแนนก็แล้วแต่อาจารย์ผู้สอนจะเห็นสมควร แต่ควรให้ความสำคัญกับการจัดทำเค้าโครงงาน ผลงาน และรายงานในอัตราส่วนที่ใกล้เคียงกัน เพราะทุกส่วนล้วนมีความสำคัญต่อการพัฒนาโครงงานที่ดีและมีคุณภาพตัวอย่างการพิจารณาแบ่งคะแนนจากคะแนนเต็ม100 คะแนน ได้แก่
ลำดับที่ | กิจกรรม | คะแนน (%) | หมายเหตุ |
1 | การคัดเลือกหัวข้อ | 15 | ในแต่ละกิจกรรมนั้น อาจารย์ควรจะพิจารณาให้คะแนนเป็นระยะๆ โดยสังเกตดูผลงานและความร่วมมือในการพัฒนาโครงงานของผู้เรียนแต่ละคนด้วย |
2 | การจัดทำเค้าโครงของโครงงาน | 25 | |
3 | ค้นคว้าและปฏิบัติ | 30 | |
4 | รายงานและการนำเสนอผลงาน | 30 |
การประเมินโครงงานควรเป็นการประเมินตามสภาพจริง เพื่อค้นหาความสามารถและความก้าวหน้าในการเรียนรู้ที่แท้จริงของผู้เรียน ซึ่งกรอบแนวทาง การประเมินได้แก่
- ประเมินอะไร
– ผลผลิต / ผลงาน / ชิ้นงาน
– กระบวนการเรียนรู้
– กระบวนการทำงาน
– การแสดงออกถึงความรู้ ความคิด ความสามารถ ทักษะ คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม
– การคัดเลือกหัวข้อจนถึงการนำเสนอผลงาน
– ตามสภาพจริง
- ประเมินจากอะไร
– ผลงาน
– การทดสอบ
– บันทึกต่างๆ
– แฟ้มสะสมผลงาน
– การตรงต่อเวลาของการส่งงาน
– หลักฐานหรือร่องรอยอื่น
- ประเมินโดยใคร
– ผู้สอน
– ผู้เรียน
– เพื่อนร่วมชั้นเรียน
– ผู้ปกครอง
– ผู้เกี่ยวข้องอื่นๆ
- ประเมินโดยวิธีใด
– ตรวจผลงาน
– ตรวจรายงาน
– ทดสอบ
– นำเสนอผลงาน
– นิทรรศการ
– สังเกต
– สัมภาษณ์
การปฏิบัติงานเป็นกระบวนการเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง ซึ่งต้องจัดให้มีการประเมินการปฏิบัติงานของผู้เรียนตลอดเวลา ขณะที่ปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอนต่างๆ และนำผลเหล่านั้นมาพัฒนา ปรับปรุง การปฏิบัติงานให้ดีขึ้นเรื่อยๆ โดยควรให้ผู้เรียนได้มีทำการจดบันทึกตลอดจนใช้แฟ้มสะสมผลงานตลอดเวลาด้วย
สิ่งที่ควรพิจารณาในการประเมินโครงงานคอมพิวเตอร์ ได้แก่
- บรรลุตามวัตถุประสงค์ พิจารณาว่าผลงานที่ได้สอดคล้องกับรายละเอียดที่ระบุไว้ในวัตถุประสงค์หรือไม่ มากน้อยอย่างไร
- คู่มือการติดตั้ง และคู่มือการใช้งาน พิจารณาความครบถ้วน ถูกต้องและการใช้งานที่ง่าย
- ความสมบูรณ์ของผลงาน หมายถึงการทำงานที่ถูกต้อง ความสวยงามและความเรียบร้อย
- การนำไปใช้ประโยชน์ ผลงานนั้นสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในลักษณะใดได้บ้าง มีผลกระทบต่อใคร และอย่างไร
- เทคนิคที่ใช้ในการแก้ปัญหา มีความยากง่ายระดับใด มีการนำมาประยุกต์ใช้ได้ถูกต้องและเหมาะสมหรือไม่ อย่างไร
- ความคิดสร้างสรรค์/ความแปลกใหม่ อาจพิจารณาเป็นคะแนนพิเศษ เพราะโครงงานบางชิ้นไม่ได้เป็นงานใหม่ แต่เป็นการปรับปรุงประสิทธิภาพเท่านั้น ซึ่งสามารถพัฒนาเป็นโครงงานได้เช่นกัน
เพื่อการติดตามและประเมินผลงานของผู้เรียนได้อย่างใกล้ชิด ผู้สอนอาจแนะนำให้ผู้เรียนจัดทำตารางเพื่อประเมินผลการปฏิบัติงานของผู้เรียนเองด้วย ทั้งนี้เพื่อให้ผู้เรียนทราบผลการปฏิบัติงานว่าสอดคล้องกับแผนการปฏิบัติงานที่ตั้งไว้ในเค้าโครงร่างหรือไม่ และควรจะปรับปรุงตนเองอย่างไรเพื่อให้ได้ผลงานตรงตามวัตถุประสงค์ที่ระบุไว้ในระยะเวลาที่กำหนดไว้ได้
เอกสารอ้างอิง
น้อย สุวรรณมณี และคณะ.(2553). หนังสือเรียนแม็ค การงานอาชีพและเทคโนโลยีชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6 เล่มที่ 3. (หน้า 133-135).กรุงเทพฯ : แม็ค.
สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.)(2558). คู่มือครูหนังสือเรียน เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6 เล่มที่ 3 (หน้า 196-199).กรุงเทพฯ :
คุณภาพวิชาการ (พว.).อาณัติ รัตนถิรกุล. (2553).สร้างระบบ e-Learning ด้วย moodle.กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น.
ไม่ระบุชื่อผู้เขียน. การนำเสนอโครงงาน. https://sites.google.com/site/adbandon/ng-23102-thekhnoloyi-sarsnthes-5/8-karna-senx-khorng-ngan. [ระบบออนไลน์].(20ธันวาคม2557).
